juni 2016

De geschiedenis van de FURIE in 5 delen door Leo Vermaas.

Foto: Met volle kracht vooruit. Foto: archief Stichting Hollands Glorie.

Deel 5: Stichting Hollands Glorie, heden.
De Stichting Hollands Glorie, eigenaresse van de stoomzeesleper ‘FURIE’ wordt gerund door vijfentwintig vrijwilligers, waaronder zes bestuursleden. Het bestuur wordt gesteund door een uit zes leden bestaande Raad van Advies. Vier van de vrijwilligers zijn al vanaf het begin, in 1978, actief. Er zijn twee ervaren kapiteins en twee machinisten, opleiding van nieuwe medewerkers doen we zelf. Onze inkomsten krijgen we uit donaties, opbrengst vaartochten, entree en via giften in natura. We zijn in het bezit van alle benodigde papieren om te mogen varen met maximaal veertig passagiers op de binnenwateren.
Dit voorjaar is vrij hectisch geweest vooral omdat we het houten brugdek hebben laten vervangen door Scheepstimmerwerf de Hoop uit Workum en De Haas Maassluis. Vele uren zijn er door de vrijwilligers in deze periode gespendeerd aan hand- en spandiensten. Het dek ziet er inmiddels weer heel fraai uit.
Na de Havendagen in Terneuzen, eind juni, zien we uit naar de festiviteiten rond het 100 jarig bestaan, te starten in september met de opening van de tentoonstelling: ‘100 jaar FURIE’ in het Nationaal Sleepvaartmuseum en uiteraard met een extra feestelijke Furieade.

De geschiedenis van de FURIE in 5 delen door Leo Vermaas.

Foto: Op de helling bij De Haas Maassluis. Foto: Jan Steehouwer.

Deel 4: Stichting Hollands Glorie, periode 1978 tot heden.

Na de Tv-opnamen werd de ‘FURIE’ door de AVRO verkocht aan de firma Heise te Zaandam waar ze anderhalf jaar heeft gelegen. In die tijd werd de serie uitgezonden en onze erevoorzitter Henk de Haas dacht: “Dat is fraai zo’n oude stoomzeesleper, die moet naar Maassluis komen, eens de thuishaven van de Smit zeeslepers”.
De Stichting Hollands Glorie werd opgericht, certificaten van deelname werden uitgegeven en binnen een paar weken was er voldoende geld om de ‘FURIE’ te kopen. En op 17 februari 1978 werd de sleepboot haar nieuwe thuishaven Maassluis binnen gesleept. In de volgende twee jaar lukte het om de ‘FURIE’ opgeknapt en vaarklaar te krijgen. En zo werd op 4 oktober 1980 de eerste Furie-ade gehouden waarop de ‘FURIE’ door Hugo Metsers officieel in gebruik werd gesteld.
Het doel van de stichting is drieledig: openstellen voor publiek, vaarklaar krijgen en terugbrengen in originele staat. De sleper is te bezichtigen, er wordt zo’n zeven keer per jaar gevaren en het terugbrengen in originele staat is goed gelukt. Naast de status van Varend Museum en het waarderingsschildje van de gemeente zijn we opgenomen in het Nationaal Register Varende Monumenten.

De geschiedenis van de FURIE in 5 delen door Leo Vermaas.

Liggend als “JAN van GENT” in Castletown, Ierland. Foto: archief Stichting Hollands Glorie.

Deel 3: Hollands Glorie, periode 1976-1977.
Voor de Tv-serie Hollands Glorie, naar het boek van Jan de Hartog, had de AVRO een stoomzeesleper van Nederlandse herkomst nodig. Na veel gezoek kwam regisseur Walter van der Kamp in Stockholm terecht en zag daar de sleepboot die hij hebben wilde. De ‘HOLMVIK’ werd gekocht, overgevaren naar IJmuiden en aangepast voor de Tv-opnamen die gemaakt werden bij Castletown in Ierland. Daar de sleper in de serie zowel als ‘FURIE’ en als ‘JAN van GENT’ moest optreden, kreeg stuurboordzijde een roestig en verwaarloosd uiterlijk (JAN VAN GENT) en bakboordzijde zat keurig in de verf (FURIE). Zeven weken werd er in Ierland gefilmd met Hugo Metsers als kapitein Wandelaar. En de ‘W’ van Wandelaar staat nog steeds fier op de schoorsteen.
Jan de Hartog, die in Amerika woonde, zag de Furie pas voor het eerst in maart 1987. Toen hij de trap aan de Stadhuiskade afkwam en de sleper zag zei hij: “Dit is voor de schrijver van Hollands Glorie een diep ontroerende dag. Om na 47 jaar de hoek van de kade om te komen en het schip te zien liggen waar ik als 26 jarige over droomde, was een onvergetelijke ervaring”.

De geschiedenis van de FURIE in 5 delen door Leo Vermaas.

Foto: Slepend met houtvlotten op de rivier. foto: archief Stichting Hollands Glorie

Deel 2: Zweedse periode 1918 -1976

De ‘HOLMEN III’ kwam op 10 april 1918 in Zweden aan en werd ingezet voor het verslepen van houtvlotten, wat ze tot aan 1967 heeft gedaan. Bomen werden in Noord-Zweden en Finland gekapt voor de papierindustrie. De bomen werden in het water gegooid en dreven naar de monding van de rivier waar ze met kettingen aan elkaar werden gebonden tot vlotten van zo’n 300 m3. Maximaal tweeëndertig van die vlotten werden door de ‘HOLMEN III’ over de Oostzee naar de papierfabrieken gesleept. Vanaf 1967 echter, werd het transport van hout steeds meer met trein of auto uitgevoerd. De sleper werd verkocht aan de toenmalige kapitein die er nog tot 1976 sleepwerk mee heeft verricht in de buurt van Stockholm. De naam werd: ‘HOLMVIK’.
Vanaf 1918 had de sleper diverse veranderingen ondergaan. Zo werden in 1920 de walegangen aangebracht en de verblijven aangepast. Midden vijftiger jaren kwam er een radiotelefonie installatie aan boord, werd een tweede mast geplaatst en ging men over van kolen- naar oliestook. De bemanning bestond uit elf personen en al in de twintiger jaren waren twee daarvan vrouwen.

De geschiedenis van de FURIE in 5 delen door Leo Vermaas.

De “Werf bij Huis” met machinefabriek Fulton (gebouw 2e van links), foto J.P. Wortelboer

Deel 1: Werfperiode 1915 – 1918.

Persbericht: 24 december 1915
“Van de N.V. Scheepswerven v.h. Gebr. G(eert) & H(armannus) Bodewes alhier. De kielen zijn gelegd voor twee stalen zeesleepboten “Gebroeders Bodewes V” & “VI” welke door de machinefabriek Fulton alhier van machine installaties groot 500 ipk zullen worden voorzien.”
Het ging om de bouw van kolengestookte, open brugsleepboten met één mast en een simpel achteronder, bestaande uit één ruimte met daarin zes kooien.
De ”Bodewes VI” werd op eigen risico gebouwd op de “Werf bij Huis” aan het oude Winschoterdiep te Martenshoek. Op de werf, met twee hellingen van respectievelijk 80 en 100 m lengte, werkten 100 man. De tewaterlating was op 18 mei 1916 en de sleper, voorzien van een stoomstuurmachine en een stoomanker, was klaar voor oplevering in augustus 1916.
Pas in februari 1918 werd de “Bodewes VI” verkocht en werd eigendom van Holmens Bruks & Fabriks AB te Norrköping, Zweden. De naam werd “Holmen III”.